? شبکه‌های اجتماعی مجازی نسل جدیدی از وب سایت‌های اینترنتی هستند که در آن‌ها کاربران اینترنتی به صورت مجازی دور هم جمع می‌شوند و یا جماعت‌های آنلاین را تشکیل می دهند. در واقع شبکه اجتماعی متشکل از افراد و گروه‌ها و ارتباطات بین آن‌ها می باشند.

در حال حاضر تعداد بسیار زیادی از شبکه های اجتماعی در سراسر جهان فعال هستند و توانسته است میلیون ها کاربر از سراسر جهان، با سنین، سلیقه، میزان تحصیلات و عقاید متفاوت جذب نماید. این شبکه ها با وجود امکانات و جذابیتی که دارند در زندگی افراد نفوذ کرده و می توان گفت بخشی از زندگی واقعی آن ها شده اند.

سلام به همه همراهان همیشگی لاین استور، مشاور و مجری آموزش و تبلیغات در شبکه های اجتماعی؛ در این مقاله به بررسی تاریخچه ایجاد اولین شبکه های اجتماعی در جهان و روند رو به رشد آن ها تا سال های اخیر می پردازیم.

مفهوم شبکه اجتماعی اینترنتی برای اولین بار در سال 1960 در دانشگاه ایلی نویز در ایالت متحده آمریکا مطرح شد و پس از آن، اولین شبکه اجتماعی اینترنتی مدرن در سال 1997، با نام «شش درجه» راه‌اندازی گردید.

در این شبکه اجتماعی، امکان عضویت و آشنایی با دیگر اعضا، برای کاربران فراهم شده بود. ابتدا در شبکه اجتماعی شش درجه، کاربران امکان ایجاد پروفایل و سپس امکان ایجاد لیست دوستان را داشتند. اگر همزمان با این سایت، دو سایت دیگر، نیز این امکانات را به طور جداگانه داشتند، اما به علت اینکه سایت شش درجه، ویژگی امکان ایجاد پروفایل و امکان ایجاد ارتباط با دوستان را به طور هم‌زمان با هم داشت، به‌عنوان اولین شبکه اجتماعی شناخته شد.

اما این شبکه اجتماعی در سال 2001 تعطیل شد که مهم‌ترین علت آن استفاده نادرست کاربران این شبکه اجتماعی و شکایات مطرح شده از سایت بوده است.

اگرچه در فاصله ۱۹۹۷ تا 2001، شبکه اجتماعی مختلفی مانند خیابان آسیایی، سیاره سیاه  و… ساخته شده‌اند اما این سایت‌ها هیچ‌گونه خلاقیتی نداشتند و مورد استقبال قرار نگرفتند.

 از سال 2001 به بعد، شبکه های اجتماعی متفاوتی با کاربری‌های متنوع ایجاد شدند و در واقع موج جدیدی از شبکه‌های اجتماعی در جهان شکل گرفت.

از اولین شبکه های اجتماعی با اهداف حرفه ای، می توان به رایز و لایو ژورنال اشاره کرد. رایز با هدف تجاری و کسب و کار شکل گرفت و به بزرگ‌ترین شبکه خدمات کسب‌ وکار تبدیل شد. لایو ژورنال شبکه اجتماعی برای مرور ژورنال‌ها بود.

در سال 2002 سایت  لینکدین ، راه‌اندازی شد که هنوز هم به ‌عنوان یکی از مهم‌ترین شبکه های اجتماعی حرفه‌ای و تجاری درحال فعالیت است. از سال 2002 شبکه اجتماعی فرند استر و اورکات و  لینکدین، راه‌اندازی شدند. شبکه فرند استر به‌ عنوان مکمل سایت رایز راه‌اندازی شد.

از ویژگی‌های و از امکانات جذاب شبکه اجتماعی فرند استر، آیکونی به نام »معروف‌ترین ها» بود، که مورد توجه کاربران قرار گرفت. اگرچه این شبکه اجتماعی، در ابتدا توانست تعداد زیادی کاربر جذب کند. اما حجم زیاد کاربران باعث ایجاد مشکلات فنی در این سایت گردید.

درنتیجه محبوبیت آن را در آمریکا کم‌رنگ کرد. البته همزمان در کشورهای دیگر به شهرت بسیاری دست یافت. امروزه سایت فرند استر به شبکه اجتماعی بازی‌های آنلاین تبدیل شده است.

از سال 2003 به بعد تعداد زیادی شبکه اجتماعی با کاربری های متفاوت به وجود آمدند. مای اسپیس یکی از مهم‌ترین این شبکه‌ها بود. شبکه اجتماعی مای اسپیس امکانات خاص و مورد توجهی را ایجاد کرد که در جذب کاربران نقش بسیار مهمی داشت.

در سال 2004،  فرند استر با ۷ میلیون کاربر و مای اسپیس با ۲ میلیون کاربر بیشترین کاربران در شبکه‌های اجتماعی را داشتند. در سال 2004 شبکه اجتماعی فیس‌بوک راه‌اندازی شد که  در سال 2006 در دسترس عموم مردم قرار گرفت.

در همین سال، شبکه اجتماعی توئیتر نیز ایجاد شد. شبکه اجتماعی فیس‌بوک و توئیتر با داشتن میلیون‌ها کاربر هم‌اکنون نیز یکی در حال حاضر نیز از شبکه اجتماعی پرطرف‌دار در سراسر جهان هستند.

در سال 2010 شبکه اجتماعی اینستاگرام  که یک شبکه اجتماعی تصویری است راه‌اندازی شد. این شبکه اجتماعی که مالک آن مالک اصلی آن فیس‌بوک است، کاربران زیادی دارد. یکی از دلایل محبوبیت اینستاگرام به واسطه فیلترهای منحصر به ‌فردی است که امکانات ویرایش عکس و ویدئو را ایجاد می کند.

تعداد زیادی از کاربران از این شبکه برای پست کردن تصاویر خود، غذاهای مختلف و مورد علاقه، هنر و دنیای مد و موضوعاتی دیگر استفاده می‌کنند. هم اکنون اینستاگرام حدود ۸۰۰ میلیون بازدید ماهانه دارد.

در سال 2010 علاوه بر راه‌اندازی شبکه اجتماعی اینستاگرام، شبکه های اجتماعی اسک و شبکه اجتماعی پینترست، نیز راه‌اندازی شده‌اند. پینترست، یک شبکه اجتماعی است که به کاربران اجازه می‌دهد تا بتوانند به تعداد نامحدودی برای خود آلبوم تصاویر ایجاد کرده و آن‌ها را با دیگران به اشتراک بگذارند.

پینترست برای تعداد و عناوین آلبوم‌ها و نوع عکس ها هیچ محدودیتی قائل نشده است، به همین دلیل توانسته کاربران زیادی را جذب نماید. اسک، شبکه اجتماعی دیگری است که در همین سال فعالیت خود را شروع کرد و این وب‌سایت تاکنون توانسته کاربران زیادی را جذب نماید.

در سال 2011 شبکه اجتماعی جدیدی توسط کمپانی گوگل، طراحی و ارائه شد. این شبکه اجتماعی که گوگل پلاس نام دارد، برای اشتراک‌گذاری عکس، متن و لینک مورد استفاده قرار می گیرد.

شبکه اجتماعی گوگل پلاس دارای ویژگی‌های خاصی برای بهبود کسب‌ وکار ها است. این شبکه اجتماعی نیز کاربران زیادی در سراسر جهان دارد. همچنین در این سال شبکه اجتماعی وی چت نیز راه اندازی شد. گپ صوتی ، تماس تصویری، جستجوی افراد نزدیک با جی پی اس، از ویژگی های این شبکه اجتماعی است.

درحال حاضر، تعداد زیادی از شبکه های اجتماعی، در دسترس کاربران در سراسر جهان قرار دارند. آنچه آمار و ارقام نشان می دهد، این است که تعداد شبکه های اجتماعی بسرعت درحال افزایش است.

طبق جدیدترین آمار منتشرشده از مؤسسه پژوهشی وی آر سوشیال (We Are Social) که در زمینه ضریب نفوذ اینترنت تلفن همراه و شبکه های اجتماعی تحقیقات می کند، در سال 2019، حدود 48/3 میلیارد نفر در جهان، کاربر فعال شبکه‌های اجتماعی هستند که رقمی حدود 49 درصد، از کل جمعیت جهان را شامل می شود.

طبق آمار منتشر شده از سوی این مؤسسه، از نظر محبوبیت جغرافیایی، شبکه اجتماعی واتس آپ محبوب‌ترین شبکه اجتماعی این دره جهان می باشد چرا که در ۱۲۸ کشور جهان بیشترین محبوبیت را دارد.

پس از واتس آپ، فیس‌بوک با محبوبیت درصدی در ۷۲ کشور، در رتبه دوم قرار می‌گیرد. البته از نظر تعداد مخاطب، طبق اطلاعات و آمار ارائه شده توسط این موسسه، فیس‌بوک با ۲ میلیارد و ۲۳۴ میلیون کاربر پرمخاطب‌ترین شبکه اجتماعی جهان است.

دومین شبکه اجتماعی پرطرف‌دار در جهان یوتیوب با ۱ میلیارد و ۹۰۰ میلیون کاربر فعال ماهانه است. واتساپ با یک میلیارد و 500 میلیون کاربر فعال، در رتبه سوم شبکه های اجتماعی پرطرف‌دار جهان قرار گرفته است.

فیس‌بوک مسنجر با ۱ میلیارد و ۳۰۰ میلیون کاربر در رتبه چهارم، وی چت با ۹۸۰ میلیون کاربر در رتبه پنجم و اینستاگرام با 813 میلیون کاربر در رتبه ششم قرار می گیرد. رتبه‌های بعدی مربوط به شبکه های اجتماعی QQ، Qzone، ردیت، توئیتر، اسکایپ،  لینکدین ، وایبر، اسنپ چت، لاین، پرینترست و تلگرام می باشد.

البته یکی از مهم‌ترین دلایل افزایش چشمگیر کاربران در شبکه اجتماعی در سال‌های اخیر، فناوری‌های گوشی‌های هوشمند است. زیرا این فناوری به کاربران اجازه می‌دهد تا با استفاده از قابلیت‌های تلفن همراه در هرکجا که هستند، به شبکه اجتماعی دسترسی داشته باشند.